Cắn hở là gì?
Sửa chữa cắn hở sẽ phụ thuộc vào bản chất của vấn đề (gây sai khớp cắn) là gì. Cắn hở có thể là do răng, khi nó ở phạm vi một hoặc một vài răng; hoặc là do xương, khi nó được gắn với nền xương (basal bone) hàm trên hay hàm dưới. Cắn hở do răng có thể được thấy trong tất cả các kiểu tăng trưởng của mặt. Bao gồm cả góc hàm nhỏ vì khớp cắn hở hình thành từ những thói quen như mút ngón tay, đẩy lưỡi, nuốt kiểu sơ sinh, cắn móng tay, chèn vật lạ vào giữa các răng hay hoạt động chức năng quá mức như thở miệng.
Tuy nhiên, cắn hở do xương phức tạp và có nhiều yếu tố bất thường hơn. Cắn hở do xương thường kết hợp với kiểu tăng trưởng có góc hàm lớn và chiều cao tầng mặt dưới tăng.
Những thói quen như đẩy lưỡi thường chỉ là thứ phát trong những trường hợp này và thường là do sự thích nghi của lưỡi đối với độ hở giữa các răng, cửa hàm trên và hàm dưới.
Sửa chữa cắn hở do răng
Khí cụ phá vỡ thói quen có thể được sử dụng để khắc phục những hành vi này, cái mà phổ biến nhất gây ra sai khớp cắn loại này, nhưng những thói quen này thường có nguồn gốc chức năng và do đó khó khăn hơn để kiểm soát.
Trẻ em (thường ở bộ răng hỗn hợp) có cản trở đường hô hấp, ví dụ, có xu hướng giữ lưỡi của chúng trên những răng phía trước hàm dưới để tạo một đường thông khí. Trước khi điều trị chỉnh nha, nên hội chấn cùng với chuyên gia về tai, mũi, và họng để làm thông thoáng đường thở mũi cho những trường hợp như thế này.
Đối với cắn hở gây ra do mút ngón tay hay những thói quen có hại khác, khí cụ can thiệp giống như chặn lưỡi, cùng với cơ chế 2×4 hàm trên và hàm dưới, có thể được sử dụng để đóng khớp cắn và có thể sẽ loại trừ được hành vi đã gây hở khớp cắn. Những bài tập môi và lưỡi, cái mà căng cơ lưỡi và làm khỏe cơ xung quanh, được sử dụng kèm với chặn lưỡi, cũng quan trọng để đảm bảo sự ổn định lâu dài.
Sửa chữa cắn hở do xương
Ngoài kiểu tăng trưởng theo chiều đứng (vertical growth pattern), các yếu tố cản trở đường thông khí mũi như sùi amidan, polyp, khối u, lệch vách ngăn, hay hẹp lỗ mũi giữ một vai trò quan trọng với bệnh căn của cắn hở do xương. Bệnh nhân có tắc đường thở mũi luôn phải giữ miệng hở trong khi lưỡi phải nằm trên sàn miệng ở tư thế hơi đưa về phía trước để không khí đi qua khi thở. Vị trí này của lưỡi ngăn cản các răng trước mọc lên, hoặc tối thiểu là làm lún chúng trong khi các răng sau được mọc tự do. Các răng hàm mọc trồi lên làm hàm dưới xoay thuận chiều kim đồng hồ và tăng chiều cao tầng mặt dưới.
Biến đối này tệ dần và dẫn tới kết quả là cắn hở do xương nếu không được bù trừ bằng thích ứng của lồi cầu.
Hẹp cung hàm trên là triệu chứng phổ biến ở những người thở miệng, làm cho tình trạng tổng thể phức tạp hợn. Ở những trường hợp này, vị trí lưỡi ở thấp và đưa ra trước khiến cho hệ thống cơ bên ngoài bó hẹp phần xương ổ răng hàm trên không được nâng đỡ (unsupported maxillary dentoavleolar bone). Điều này có thể gây ra cắn chéo phía sau, xuất hiện điểm chạm sớm răng hàm và tăng chiều cao mặt do làm xoay hàm dưới thuận chiều kim đồng hồ.
Chuẩn đoán
Cần phải chẩn đoán và lên kế hoạch sửa chữa cắn hở do xương một cách cẩn thận bằng cách xem xét tất cả các yếu tố chức năng cũng như bất kỳ thói quen nào có thể gây ra biến dạng xương. Lượng giá qua phim sọ nghiêng (cephalometric) cũng rất quan trọng đưa ra một chẩn đoán đúng.
Ở hầu hết các bệnh nhân có cắn hở do răng phía trước mà góc mặt phẳng hàm dưới, tỷ lệ Jarabak, và góc mặt phẳng khẩu cái-hàm dưới trên mức giới hạn bình thường, chỉ ra rằng đó là cắn hở do xương. Những giá trị góc mặt phẳng hàm dưới, tỷ lệ Jarabak, và góc mặt phẳng khẩu cái hàm dưới đã chỉ ra răng nhiều bệnh nhân chẩn đoán có cắn hở do răng thực ra là cắn hở do xương.
Một số bệnh nhân có cắn hở do xương xuất hiện cùng với nghiêng mặt phẳng cắn hàm trên, thường sẽ có đường cười cao. Khi bệnh nhân cười ta sẽ nhìn thấy vùng tối điển hình giữa đôi môi. Môi trên thường che khuất một phần hay toàn bộ răng cửa hàm trên. Ở trường hợp này, mục tiêu của điều trị là sẽ phải phục hồi lại tương quan môi-răng cửa bằng cách điều chỉnh độ nghiêng của mặt phẳng cắn hàm trên thông qua việc chỉ làm trồi nhóm răng cửa hàm trên.
Phương pháp điều trị
Không giống đánh lún, việc làm trồi răng cửa hàm trên không quá khó nhưng nó đòi hỏi việc sử dụng cơ học cẩn thận, cho phép kiểm soát được cả ba chiều không gian. Ta có thể tiến hành làm trồi răng cửa bằng một vài cách. Có thể làm trồi toàn bộ răng cửa bằng việc kết hợp những véc tơ theo chiều đứng và chiều ngang, tuy vậy cân phải kiểm soát các véc tơ này trong suốt quá trình di chuyên của răng.
Có thể kết hợp lực theo chiều đứng và torque chân răng vào trong để làm trồi kết hợp với làm nghiêng răng có kiểm soát. Tuy nhiên, torque chân răng vào trong không thể thực hiện được trên lâm sàng đối với những răng cửa nằm trên cao như vậy. Làm trồi răng cùng với nghiêng răng không kiểm soát.
Dây thẳng đi qua các mắc cài răng cửa và lực móc chun từ trên-xuống-dưới (up-and-down) làm trồi răng cùng với nghiêng vào trong có kiểm soát hay không kiểm soát điều này phụ thuộc vào lượng răng muốn làm trồi lên.
Cách thức làm trồi các răng cửa sẽ phụ thuộc vào độ nghiêng của chúng. Mắc chun theo chiều đứng vào button ở mặt trong (palatal button) cho ta một véc tơ lực phù hợp hơn, tùỳ thuộc vào hướng kéo mà sẽ làm trồi thân răng (bodily extrusion) hay kết hợp giữa làm trồi răng và làm nhô răng ra phía trước. Đối với lực theo chiều đứng đặt lên mắc cài, răng càng chìa thì nó càng nghiêng theo kiểu không kiếm soát vì cánh tay mô men nằm giữa tâm cản và đường tác động lực.
Thực hiện trên lâm sàng
Móc chun từ trên-xuống-dưới ở vùng răng nanh-răng hàm nhỏ sau khi làm đều toàn bộ răng ở hàm dưới giúp ổn định khối răng sau và đem tới một neo chặn tốt cho cơ học cung phân đoạn. Mặc dù vậy móc chun theo chiều đứng trên dây dẻo có thể khiến các răng hàm dưới trồi lên và làm thay đổi mặt phẳng cắn hàm dưới.
Phương pháp sử dụng cung phân đoạn đem tới các cơ học thuận lợi và có thể dự đoán trước tốt hơn so với dây thẳng khi sửa chữa cắn hở phía trước bằng cách làm trồi răng cửa. Khối răng phía trước và sau ở hàm trên có thể được dàn đều một cách độc lập tới dây SS (stainless steel) 0.017×0.025-inch và ta có thể sử dụng dây TMA 0.016×0.022-inch sẽ là một dây cung liên tục hỗ trợ làm trồi răng.
Có thể tránh làm khối răng sau hàm trên xoay ngược chiều bằng cách móc chun từ trên-xuống-dưới ở các răng nanh-răng hàm nhỏ. Dàn đều cung răng hàm dưới, tới dây chữ nhật sẽ có thể giảm thiểu hoặc thậm chí loại trừ ảnh hưởng từ việc móc chun.
Cung làm trồi TMA nên được buộc ở cánh xa của các mắc cài răng cửa bên để có thể làm trồi thân răng nhiều hơn.
Đặt mini vit (microimplant) vào giữa răng hàm lớn thứ nhất và răng hàm nhỏ thứ hai hàm trên cung cấp neo chặn gián tiếp để làm trồi các răng cửa bằng cách sử dụng khí cụ dạng thanh hình chữ V. Thanh chữ V được hàn với các ống (crimpable tube) bấm vào dây cung và gắn với đầu của mini vis bằng vật liệu composite (composite resin).
Mục tiêu điều trị cắn hở do xương
Dưới đây là các mục tiêu của sửa chữa cắn hở do xương:
- Giúp hàm dưới xoay ngược chiều kim đồng hồ
- Giúp mặt phẳng khẩu cái xoay thuận chiều kim đồng hô.
- Nong cung răng hàm trên bị hẹp.
- Làm mặt phẳng cắn hàm trên và hàm dưới song song.
- Cải thiện tương quan môi trên- răng cửa và đường cười.
- Loại trừ rối loạn chức năng của mô mềm và sửa tiếng nói (cần tham vấn với chuyên gia ngôn ngữ).
- Giảm chiều cao tầng mặt dưới để để có thể khép môi.
- Đạt được độ cắn phủ phía trước bình thường (hoặc cắn sâu).
VIỆT HÙNG GROUP
Nhà Cung Cấp Vật Liệu Chỉnh Nha, Dụng Cụ Chỉnh Nha & Trụ Implant Hàn Quốc chính hãng.
Website: https://viethungdent.vn
Hotline: 035 766 7779
Trụ sở: Số 3D Trần Phú, Phường 4, Quận 5, TP.HCM.
Chi nhánh: A10 KDC Barya City, P. Long Toàn, TP. Bà Rịa.
Google Reviews: Google.com/reviews
