Như bài viết trước chúng ta đã nói về công dụng cung môi trong khí cụ chỉnh nha tháo lắp. Cung môi là bộ phận tạo lực với nhiều công năng như di răng, xoay răng, duy trì răng đúng vị trí trên cung hàm. Như vậy, sẽ có nhiều dạng cung môi khác nhau với mỗi chức năng, cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
1. Dạng thông dụng
Phổ biến, với cung môi ngắn chạm đều mặt ngoài nhóm răng trước trên hoặc dưới và đi vào nền nhựa vùng kẽ giữa răng nanh và răng cối nhỏ. Cung môi dài tới vùng răng cối lớn thứ nhất hoặc thứ hai.
2. Cung môi dạng ôm sát từng răng
Cung môi được bẻ ôm sát mặt ngoài của từng rằng, có thể ở vùng răng trước hoặc răng sau. Sử dụng khi cần thiết giữ chặt răng thật đúng vị trí sau khi kết thúc giai đoạn điều trị chỉnh hình.
3. Cung môi dạng phẳng
Sử dụng dây bề mặt phẳng thay vì dây có thiết diện tròn để bẻ cung môi. Đôi khi cung U bù trừ được hàn thêm móc kiểm soát răng nanh. Cung môi chỉnh nha này được sử dụng làm khí cụ duy trì, lưu giữ rất tốt nhờ bề mặt phẳng tiếp xúc với mặt ngoài các răng trước nhiều hơn.
4. Cung môi phẳng dạng ôm sát từng răng
Dây bề mặt phẳng bẻ ôm sát toàn bộ mặt ngoài của từng răng và đi vào vùng kẽ các răng cửa. Nhờ sự tiếp xúc rất chặt này nên thường được dùng duy trì sau khi điều trị các răng bị xoay nhiều.
5. Cung môi được bọc ống nhựa
Chỉ định khi các răng cửa có tái tạo bằng nhựa trám composite hoặc mão… Ống nhựa bọc ngoài dây cung bảo vệ bề mặt sứ, nhựa không bị mài mòn. Hiện nay có các dây cung thẩm mỹ giống màu răng.
6. Cung môi được phủ nhựa tự cứng
Nhựa trong ôm chặt mặt ngoài và vùng kẽ các răng trước giúp các răng được duy trì hoàn hảo. Chỉ định khi bẻ cung môi chỉnh nha dài, do sự tiếp xúc chặt chẽ với răng nên giúp cho đoạn dây bẻ dài được thăng bằng, hoặc chỉ định trong trường hợp răng xoay trầm trọng trước điều trị.
7. Cung môi ngược
Cung môi ngược được bẻ với cung bù trừ đi từ phía xa tới phía gần của răng nanh như trong khí cụ duy trì Van der Linden. Chỉ định khi không muốn có cung dây đi ngang qua vùng kẽ giữa răng nanh và răng cối nhỏ, để tránh tạo lại khe hở vùng nhổ răng cối nhỏ hoặc muốn tiếp tục kiểm soát vị trí của răng nanh trong trường hợp răng nanh bị xoay nhiều.
8. Cung Ricketts
Giống như cung môi ngược, dây cung đi vào vùng kẽ giữa răng cửa bên và răng nanh. Chữ U được đặt ở răng cửa bên và phần xa uốn theo mặt ngoài răng nanh. Phần xa này giúp tăng lưu giữ cho khí cụ và có thể kiếm soát vị trí răng nanh, tránh xoay răng.
Nếu kiểm soát lực tốt có thể xoay rất hiệu quả các răng nanh bị lệch một bên hoặc cả hai bên.
9. Cung môi Witzig
Đây là dạng biến thể của cung Ricketts, sử dụng cung U bù trừ được thu hẹp chiều ngang. Cung môi chỉnh nha này giữ ổn định răng trước rất tốt, tuy nhiên giới hạn điều chỉnh rất ít. Có thể dùng trong khí cụ duy trì sau khi kết thúc giai đoạn điều trị tích cực.
10. Cung môi dạng lò xo
Còn gọi là cung môi Robert. Cung bù trừ hình chữ U được thay thế bằng lò xo kim băng. Có thể điều chỉnh lò xo để nới rộng hoặc thu hẹp cung môi.
11. Cung môi kiểm soát vị trí răng nanh
Cung môi chỉnh nha này có cung bù trừ hình M dùng di răng nanh vào phía khẩu cái. Hoặc xoay răng khi đặt đỉnh nhọn của chữ M về phía gần hoặc xa của răng nanh.
12. Cung môi cao
a. Cung môi cao gắn lò xo: tương tự như cung môi Robert. Cung môi bằng Vật liệu chỉnh nha dây cứng ø 0,9mm đặt cao ở vùng đáy hành lang, ép lui các răng cửa trên nhờ lò xo ø 0,35-0,4mm. Thuận lợi của cung môi này là dễ dàng thay lò xo nếu bị gãy.
b. Cung môi có cung bù trừ lớn: Tác dụng như cung môi Robert để giảm độ cắn chìa nhiều hoặc để sắp ngay ngắn các răng trước không thẳng hàng. Do cung bù trừ lớn, nên chú ý khi điều chỉnh cung môi chỉnh nha để tránh vướng cộm môi má.
13. Cung môi liên hàm
Cung môi được kéo dài đến hàm đối diện.
Cung được làm bằng dây có tính đàn hồi, ø 0,9mm. Có thể bẻ thêm vòng tròn bụng ở Vị trí cung bù trừ hình U để giãm bớt độ cứng của dây. Cung này ngăn cản sự di chuyển ra trước của hàm dưới, hoặc dùng ép răng cửa dưới vào trong.
14. Cung môi dài
Cung môi dài giữ răng ổn định tại vị trí rất tốt. Thường được hàn dính với móc Adams hoặc móc chữ C. Để giúp cung môi thăng bằng, có thêm đoạn dây nhỏ đặt giữa răng cửa bên và răng nanh. Ưu điểm của cung môi chỉnh nha này là không gây cản trở cắn khít và không tạo ra khe hở giữa các răng.
