Đánh lún răng sau hàm trên là gì?
Đánh lún răng sau là một lựa chọn điều trị hiệu quả đối với các bệnh nhân có quá phát xương hàm trên theo chiều đứng hoặc cắn hở răng trước. Khi các răng hàm lún xuống sẽ có sự tự xoay của xương hàm dưới dẫn đến giảm chiều cao mặt, đóng khớp cắn hở răng trước.
Tuy nhiên, đánh lún răng sau lại là một trong những kiểu di chuyển răng khó nhất trong chỉnh nha. Việc đánh lún các răng trước có thể thực hiện được nhờ dùng các răng sau làm neo chặn, tuy nhiên việc đánh lún các răng sau là rất khó khăn do các răng trước không đủ neo chặn. Minivis có thể khắc phục được tất cả nhược điểm của các khí cụ truyền thống.
Thiết kế khí cụ
Để đánh lún các răng sau hàm trên hoặc đánh lún toàn bộ cung răng trên (khi phối hợp với dây cung đánh lún), có thể cắm hai minivis ở xương ổ răng phía khẩu cái/phía má hoặc một minivis ở đường giữa khẩu cái phối hợp với cung ngang khẩu cái (TPA), nếu không dùng cung ngang khẩu cái thì cần cắm bốn minivis để kéo cả từ phía má và phía khẩu cái. Để tác dụng lực đánh lún, có thể mắc chun chuỗi giữa minivis và các móc được hàn trên cung ngang khẩu cái (khi cắm một minivis ở đường giữa khẩu cái) hoặc mắc chun từ minivis đến móc phụ/button/cleat ở mặt trong răng hàm (khi cắm hai minivis ở xương ổ răng phía khẩu cái).
Đánh lún răng sau hàm trên bằng minivis phía má
Khi cắm minivis ở xương ổ răng phía má, có thể phối hợp với cung ngang khẩu cái hoặc hàm nhựa để đánh lún răng sau hàm trên. Tuy nhiên, minivis phía má sẽ có một số hạn chế so với minivis phía khẩu cái, bao gồm khoảng liên chân răng hẹp hơn, vị trí cắm minivis theo chiều đứng bị giới hạn bởi độ sâu ngách tiền đình và chiều rộng lợi dính, xương vỏ mỏng hơn. Do đó, khi các răng hàm lớn lún xuống, mào xương ổ răng sẽ tiến sát minivis và khoảng liên chân răng hẹp lại, minivis sẽ bị lỏng do sang chấn từ lực nhai hoặc di chuyển răng, kết quả là mức độ lún răng bị hạn chế. Có thể tác dụng lực đánh lún bằng cách mắc chun chuỗi lên mắc cài hoặc dây cung chính hoặc móc của hàm nhựa.
Dây cung
Để tạo điều kiện lún tịnh tiến các răng hàm lớn, cung khẩu cái/cung lưỡi nên được làm bằng dây thép 1,1 mm. Dây thép 0,9 mm không đủ cứng chắc để chống lại sự nghiêng về phía lưỡi/má của thân răng do lực đánh lún.
Ngoài ra, nên dùng dây cung chính là dây cung chữ nhật cỡ lớn nhất để tránh bị biến dạng cung răng do lực đánh lún. Cũng có thể cắm thêm các minivis ở xương ổ răng phía má, tác dụng lực đánh lún đồng thời từ cả phía má và phía lưỡi để tránh làm thân răng hàm nghiêng về phía khẩu cái.
Cung ngang khẩu cái nên nằm cách niêm mạc khẩu cái khoảng 0,5 mm nhằm tránh tiếp xúc với mô mềm khi quá trình lún răng tiến triển, ngoài ra áp lực của lưỡi lên cung ngang khẩu cái cũng góp phần đánh lún răng hàm.
Tuy nhiên, thiết kế cung ngang khẩu cái nằm thấp có bất lợi là gây khó chịu cho lưỡi và cản trở phát âm.
Thiết kế minivis ở đường giữa khẩu cái
Khi chỉ cắm một minivis ở đường giữa khẩu cái, có một số cách để tác dụng lực đánh lún lên các răng sau hàm trên. Cách đơn giản nhất là mắc chun chuỗi từ minivis tới các hook được hàn vào cung ngang khẩu cái. Khi không có hook trên cung ngang khẩu cái, có thể tạo nút chặn bằng composite ở mỗi phía của cung.
Chun chuỗi trước tiên được buộc quanh cung ngang khẩu cái về phía mặt nhai so với nút chặn composite. Sau đó, đầu còn lại của chun chuỗi được mắc vào minivis.
Nếu góc giữa hai điểm đặt lực tăng lên theo chiều đứng (do vòm khẩu cái sâu), có thể sẽ khó giữ chặt chun chuỗi vào minivis, vì khi chun chuỗi được kéo căng, nó sẽ trượt khỏi minivis. Trong các trường hợp như vậy, một nút Kobayashi làm bằng chỉ thép có thể được buộc quanh chỏm minivis, giúp giữ chun chuỗi ở đúng vị trí. Cũng có thế dùng thêm một chun đơn để giữ chắc chun chuỗi vào chỏm minivis trong một số trường hợp.
Nếu không gắn khâu răng hàm lớn, nhất là khi đánh lún răng sau không nằm trong kế hoạch điều trị ban đầu nhưng lại cần thiết trong khoảng giữa của quá trình điều trị, khi đó có thể gắn cung ngang khẩu cái vào mặt trong răng hàm bằng composite.
Nhược điểm khó chịu cho bệnh nhân
Bệnh nhân có vòm khẩu cái nông có thể bị khó chịu do minivis gây kích thích lưỡi. Khi đó, cần bọc chom minivis bằng composite hoặc băng nha chu mềm nhằm làm giảm khó chịu cho bệnh nhân.
Ở bệnh nhân có vòm khẩu cái sâu, chun chuỗi mắc theo chiều đứng quá nhiều có thể gây cản trở cử động lưỡi. Có thể hạn chế hiện tượng này bằng cách quấn chun chuỗi quanh các tay của cung ngang khẩu cái .
Lò xo NiTi cũng có thể được sử dụng để tác dụng lực đánh lún. Tuy nhiên, chun chuỗi sẽ giúp bệnh nhân dễ chịu hơn.
Nói chung, các bất lợi trình bày phía trên sẽ được hạn chế khi cắm hai minivis ở neo chặn phía khẩu cái thay vì cắm một minivis ở đường giữa khẩu cái. Tất nhiên là việc cắm hai minivis sẽ làm tăng chi phí.
Khi không phối hợp với cung ngang khẩu cái để kiểm soát độ torque của răng và chiều rộng liên răng hàm, cần cắm 4 minivis để tác dụng lực kéo từ cả phía má và phía khẩu cái. Có thể mắc chun từ minivis đến mắc cài/dây cung ở phía má, button/cleat ở phía khẩu cái, hoặc mắc chun từ minivis phía má băng qua mặt nhai đến minivis phía khẩu cái. Nếu chun chuỗi băng qua kẽ răng thì cần dán thanh nối giữa hai răng để làm cầu. Các bệnh nhân chỉnh nha mặt lưỡi không thể gắn được cung ngang khẩu cái, do đó thường áp dụng cách tác dụng lực đánh lún này.
