1. Nguồn gốc của vi nhựa trong sinh hoạt hàng ngày
- Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng – Trung tâm Oxy cao áp Việt – Nga (Bộ Quốc phòng), cho biết vi nhựa (microplastics) là các mảnh nhựa nhỏ có kích thước <5mm, trong đó hạt nano (nanoplastics) có khả năng thẩm thấu sinh học rất cao. Vi nhựa hiện diện ở khắp nơi, có thể từ các sản phẩm nhựa vỡ, sợi vải polyester, hạt scrub trong kem đánh răng, các bộ phận nhựa trong dụng cụ nhà tắm, đồ dùng vệ sinh cá nhân…
- Việc chúng ta ăn, uống, hít thở và sử dụng các sản phẩm tiêu dùng trong môi trường hiện đại đồng nghĩa với việc liên tục phơi nhiễm vi nhựa, có thể lên tới hàng trăm nghìn hạt mỗi năm.
- Trong nha khoa, nguồn vi nhựa có thể đến từ: bàn chải đánh răng lông tổng hợp, chỉ nha khoa nylon, ống hút, kem đánh răng có hạt tẩy, dụng cụ y tế nhựa dùng một lần chưa xử lý đầy đủ, vỏ bao nhựa của dụng cụ,…
2. Con số “gần 50.000 hạt/năm” đáng báo động
- Các nghiên cứu và báo chí trong nước đã ước tính: người Việt trung bình nuốt vào cơ thể gần 50.000 hạt vi nhựa mỗi năm từ những vật dụng hàng ngày như bàn chải, chỉ nha khoa, kem đánh răng, ống hút, chai nước nhựa,…
- Con số này dựa trên tính trung bình số lần sử dụng hàng ngày, lượng vi nhựa tách ra từ sản phẩm trong quá trình sử dụng và thói quen sinh hoạt.
3. Nguy cơ & ảnh hưởng khi nuốt vi nhựa
3.1 Tác động lên khoang miệng & răng
- Vi nhựa có thể tạo ma sát nhỏ trên bề mặt men răng, gây mài mòn nhẹ theo thời gian.
- Những hạt nhỏ có thể chui vào kẽ nha, nướu, ảnh hưởng đến vi sinh vật đường miệng, làm thay đổi cân bằng vi sinh vật (microbiome), có thể gián tiếp tăng nguy cơ sâu răng và viêm lợi.
3.2 Ảnh hưởng toàn thân
- Khi nuốt, vi nhựa đi qua đường tiêu hóa, có thể chứa chất phụ gia, hóa chất gây hại (như chất ổn định, chất khử cháy) có thể hấp thụ vào cơ thể.
- Một số nghiên cứu cho thấy vi nhựa có khả năng gây viêm mãn tính, rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.
- Ảnh hưởng sinh sản, làm giảm chất lượng tinh trùng, rối loạn hormone nữ.
Đáng chú ý, theo bác sĩ Huy Hoàng, các nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra mối liên hệ giữa vi nhựa và nguy cơ ung thư, đặc biệt là ruột già, gan, phổi – do vi nhựa xâm nhập qua đường ăn uống và hô hấp.
- Năm 2022: Vi nhựa được phát hiện trong máu của 77% người tham gia nghiên cứu tại Hà Lan.
- Năm 2023: Vi nhựa xuất hiện trong mô phổi sống qua các ca phẫu thuật.
- Năm 2024: Một nghiên cứu cho thấy vi nhựa hiện diện trong mạch vành của người tử vong do nhồi máu cơ tim – đặt ra yêu cầu khẩn cấp về việc đánh giá tác động của vi nhựa đối với bệnh tim mạch.
4. Vật dụng nha khoa & sinh hoạt nào chứa nhiều vi nhựa?
Dưới đây là những đồ vật người dùng thường xuyên mà theo nghiên cứu là nguồn vi nhựa:
| Vật dụng | Cơ chế phát sinh vi nhựa |
|---|---|
| Bàn chải đánh răng lông tổng hợp | Chải mạnh, lông bàn chải bị mòn – tách ra nhiều sợi nhỏ mỗi lần đánh răng |
| Chỉ nha khoa nylon | Khi dùng kéo chỉ hoặc làm sạch kẽ, sợi nhỏ gãy vụn |
| Kem đánh răng có hạt tẩy loại scrub | Hạt scrub nhựa hoặc hạt mài nhỏ trong kem bị nuốt hoặc bị nước cuốn đi |
| Ống hút nhựa, đồ chứa đựng nhựa dùng một lần | Rảnh, mảnh nhựa nhỏ từ thành ống hút hoặc chai nước |
| Dụng cụ nha khoa nhựa dùng một lần | Cán bàn chải, các bộ phận nhựa hỗ trợ dụng cụ kim loại, màng bảo vệ, bao bì nhựa |
5. Làm sao để giảm tiếp xúc với vi nhựa trong sinh hoạt?
Bác sĩ nha khoa có thể hướng dẫn bệnh nhân thực hiện những điều sau để giảm lượng vi nhựa nuốt phải:
- Chọn bàn chải lông mềm tự nhiên hoặc lông tổng hợp cao cấp, không dùng loại lông cứng dễ sờn lông.
- Sử dụng chỉ nha khoa sợi tự hủy hoặc không nylon nếu có; cắt chỉ đúng cách, không dùng chỉ quá mạnh gây rách sợi.
- Chọn kem đánh răng không chứa hạt mài nhỏ hoặc “scrub plastic”; ưu tiên loại gel hoặc kem fluoride mịn.
- Hạn chế sử dụng đồ nhựa dùng một lần thường xuyên; nếu dùng, chọn loại làm từ giấy hoặc vật liệu thân thiện môi trường.
- Xử lý dụng cụ nha khoa nhựa dùng một lần an toàn – nếu có thể tái sử dụng sau khử khuẩn, hoặc lựa chọn sản phẩm sắc nét hơn để hạn chế sự tách vụn vi nhựa.
6. Vai trò của nha sĩ & phòng khám nha khoa
- Kiểm tra nguồn dụng cụ & vật liệu sử dụng trong phòng khám: bàn chải, chỉ nha khoa, dụng cụ hỗ trợ có bộ phận nhựa. Chọn sản phẩm chất lượng tốt.
- Tư vấn bệnh nhân về tầm quan trọng của việc giảm vi nhựa trong sinh hoạt hàng ngày.
- Sử dụng các sản phẩm thân thiện môi trường khi có (ví dụ chỉ nha khoa sợi tự hủy, bàn chải cây, sản phẩm không scrub nhựa) để nâng cao nhận thức cộng đồng.
7. Kết luận
Nuốt vi nhựa từ các vật dụng quen thuộc là vấn đề âm thầm nhưng không thể bỏ qua. Mỗi năm số hạt vi nhựa tích lũy trong cơ thể có thể lên đến chục nghìn nếu không thay đổi thói quen sử dụng. Bằng cách lựa chọn sản phẩm tốt, thay đổi vài thói quen nhỏ và lắng nghe lời khuyên từ bác sĩ nha khoa, bạn có thể hạn chế tối đa tác hại, vừa bảo vệ men răng, vừa bảo vệ sức khỏe tổng thể.
Việt Hùng Group – Hành trình 10 năm khẳng định vị thế tiên phong
Việt Hùng Group – Đối tác tin cậy của các nha sĩ chuyên chỉnh nha tại Việt Nam:
- Cung cấp dụng cụ & vật liệu chỉnh nha chính hãng từ các thương hiệu uy tín như PMC Ortho, Promed Dent, ADITEK, WBT Korea, Sino Ortho, DENCO,…
- Dụng cụ hỗ trợ chỉnh nha toàn diện, chất lượng đạt chuẩn y khoa quốc tế.
- Đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật chuyên môn sâu.
Với 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực phân phối sản phẩm chỉnh nha và nha khoa, Việt Hùng Group đã khẳng định vị thế của một đơn vị tiên phong khi các sản phẩm của công ty xuất hiện tại hầu hết phòng khám, cơ sở nha khoa khắp cả nước. Trong quá trình hoạt động kinh doanh, Việt Hùng Group luôn trung thành với phương châm sản phẩm chất lượng, chính sách giá tốt, bảo hành tận tâm.
📍 Facebook: Chỉnh nha – Việt Hùng Group
🌐 Website: viethungdent.vn
📞 Hotline: 0901 447 969